Δημοσιεύθηκε στο eThemis, 3 Ιουνίου 2016
Με αφορμή την ανακοίνωση για ένα summer school (θερινό σχολείο) με νομικό αντικείμενο, σκέφτομαι ότι ο τομέας της εκπαίδευσης των νομικών – δικηγόρων έχει κάνει πραγματικά άλματα κατά τα τελευταία έτη: εκτός από τα συνέδρια, που έχουν γίνει πολλά και εξειδικευμένα, σεμινάρια διοργανώνουν τακτικά τόσο οι δικηγορικοί σύλλογοι όσο και επιστημονικές ομάδες ή παρεμφερείς οργανώσεις και οργανισμοί, σύλλογοι φοιτητών, ακόμη και (νομικοί) εκδότες.
Η συμμετοχή σε όλα αυτά τα εκπαιδευτικά προγράμματα, από κει που παλαιότερα ήταν αυτονόητα δωρεάν, τώρα έχει γίνει αντιληπτό ότι πρέπει να έχει κάποιο αντίτιμο. Οι ομιλητές, νομίζω, ακόμα κατά κανόνα δεν αμείβονται για τον κόπο τους. Για την παρακολούθησή τους από συναδέλφους δεν γνωρίζω – από εμπειρικά στοιχεία συμπεραίνω ότι σπάνια τα αμφιθέατρα είναι άδεια. Άλλωστε, αν ήταν δεν θα συνέχιζαν να οργανώνονται τόσα πολλά προγράμματα.
Αφού επομένως οι συνθήκες ωρίμασαν, και το κοινό είναι δεκτικό, μήπως, είναι ώρα να κάνουμε την (μετ-) εκπαίδευσή μας υποχρεωτική; Μήπως θα ήταν σκόπιμο, κάθε δικηγόρος, προκειμένου ν’ ανανεώνει κάθε έτος την ταυτότητά του, να έχει πιστοποιημένα παρακολουθήσει τουλάχιστον ένα ή δύο από τα παραπάνω προγράμματα;
Τα οφέλη νομίζω ότι είναι προφανή. Η υποχρεωτική εκπαίδευση θ’ανεβάσει το συνολικό επίπεδο – κάτι που πρέπει ν’ αποτελεί το βασικό στόχο κάθε επιστημονικού συλλόγου και των μελών του. Επίσης, έμμεσα θα «καθαρίσει» το μητρώο. Συνάδελφοι εκτός αγοράς (όσοι έχουν απομείνει μετά την εισφορο – και – φορο – λαίλαπα) πιθανότατα να μην θελήσουν να χάσουν και χρόνο εκτός από τα χρήματά τους (κόστος διατήρησης της ιδιότητας). Τέλος, και η δημιουργία μιας νέας, μικρής αγοράς αποτελεί κι αυτό όφελος, στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε.
Η πρακτική άλλωστε αυτή δεν είναι εξωτική ούτε πρωτοπόρα. Σε πολλούς δικηγορικούς συλλόγους του εξωτερικού, αντίστοιχη υποχρέωση υφίσταται εδώ και χρόνια για τα μέλη τους. Το ίδιο άλλωστε ισχύει και για τις επαγγελματικές πιστοποιήσεις (που, για παράδειγμα, σύντομα θα χρειαστούμε στο δίκαιο των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα).
‘Ηδη ακούω τις αντιρρήσεις, ότι μετά από πεντάμηνη αποχή δεν μπορεί να συζητάμε για οικονομική επιβάρυνση των συναδέλφων. Πολύ σωστά, όμως ο πήχης για αρχή δεν είναι ανάγκη να τοποθετηθεί ψηλά. Ένα ή δύο εκπαιδευτικά προγράμματα το χρόνο αρκούν. Άλλωστε, δεν είναι απαραίτητο όλα να χρεώνουν τη συμμετοχή σε αυτά – μπορεί να έχουν άλλους στόχους ή ν’αποβλέπουν σε έμμεσα έσοδα. Η μόνη προϋπόθεση θα είναι να έχουν πιστοποιηθεί από τον αντίστοιχο Δικηγορικό Σύλλογο.
Σε μία εποχή που (και) οι επαγγελματικοί σύλλογοι κατηγορούνται ότι ενδιαφέρονται μόνο για τα στενά οικονομικά συμφέροντα των μελών τους, νομίζω ότι η υποχρεωτική εκπαίδευση των μελών τους θα έδινε το σωστό μήνυμα – και στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό τους.